PANDANGAN ULAMA TERHADAP PERKARA LAGHA KETIKA KHUTBAH JUMAAT: ANALISIS ISU-ISU SEMASA

Islamic Scholarly Perspectives on Idle Acts During the Friday Sermon: An Analytical Study of Contemporary Issues

Authors

  • Zubair Amir Nur Rashid
  • Muhammad Aiman Akmal Omar
  • Mohd Hapiz Mahaiyadin

Keywords:

khutbah, lagha, solat jumaat

Abstract

 

Golongan yang diwajibkan untuk menunaikan solat Jumaat dituntut untuk bersegera meninggalkan segala kegiatan seharian mereka untuk menunaikan solat. Tuntutan agar bersegera menunaikan solat Jumaat serta fokus terhadap khutbah Jumaat disebutkan di dalam nas dengan menyifatkan golongan yang mengabaikannya sebagai melakukan perkara laghā. Walau bagaimanapun, tafsiran terhadap perkara laghā dalam konteks isu semasa menjadi kemusykilan masyarakat memandangkan hadis-hadis hanya menyebutkan situasi yang bersesuaian pada zaman tersebut seperti bermain batu dan sebagainya. Begitu juga, hukum menjalankan kegiatan-kegiatan yang bersifat keperluan seperti petugas multimedia yang mengawal selia teks khutbah, petugas keselamatan dan sebagainya perlu dijelaskan kerana ia berkait rapat dengan perbuatan laghā. Objektif kajian ini bertujuan untuk menjelaskan perkara laghā menurut perspektif hukum Islam serta menjelaskan hukum terhadap isu-isu semasa ketika khutbah Jumaat. Penulis menggunakan kaedah kualitatif dengan merujuk kepada teks para ulama empat mazhab serta menganalisis nas-nas bagi mendapat maksud sebenar perkara laghā. Kajian mendapati bahawa perkara laghā bermaksud sebarang perbuatan yang tidak berfaedah, sia-sia dan boleh menghilangkan khusyuk daripada mendengar khutbah Jumaat. Terdapat khilaf ulama empat mazhab berkaitan penentuan hukum inṣāt iaitu berdiam diri ketika khatib sedang berkhutbah. Majoriti ulama berpandangan bahawa hukumnya adalah wajib, manakala mazhab Shāfiʿī menghukumkan inṣāṭ sebagai sunat. Hal ini memberi kesan kepada hukum melakukan perkara-perkara laghā tersebut ketika khutbah sedang berlangsung sekaligus menjadi panduan bagi pengkaji untuk menganalisis isu-isu semasa dan membuat penentuan hukum terhadap kegiatan-kegiatan yang dijalankan pada masa kini ketika khatib Jumaat.

References

Abū Dāud, Sulaymān bin al-Ash’ath al-Azdī al-Sijistānī. Sunan Abū Dāud. t.t,p.: Dār al-Risālah al-‘Ālamiyyah, t.th.

Abu Muḥammad Hasan bin ‘Alī. Fatḥ al-Qarīb al-Mujīb ‘Alā al-Targhīb wa al-Tarhīb. Riyadh: Maktabah Dār al-Salām, 2018.

Al- Buhūtī, Manṣūr bin Yūnus bin Idrīs al-Buhūtī. Kashshāf al-Qinā’ ‘An Matn al-Iqnā’. Riyāḍ: Maktabah al-Naṣr al-Ḥadīthiyyah, t.th.

Al- Haitamī, Ahmad bin Muhammad bin Alī bin Hajr. Tuḥfah al-Muḥtāj fī Sharh al-Minhaj wa al-Hawāshī al-Sharwānī al-Ibādī. Mesir: al-Maktabah al-Tijāriyyah al-Kubrā, 1983.

Al-‘Adwī, Abū al-Ḥasan ‘Alī bin Aḥmad bin Mukrim al-Ṣa’īdī. Ḥāshiyah al-‘Adwī ‘Alā Sharḥ Kifāyah al-Ṭālib al-Rabbānī. Beirūt: Dār al-Fikr, 1994.

Al-‘Āṣimī, ‘Abdurraḥman bin Muḥammad bin Qāsim al-Ḥanbalī. Al-Iḥkām Sharḥ Uṣūl al-Aḥkām.

Al-Anṣārī, Zakariyyā bin Muḥammad bin Zakariyyā. Asnā al-Maṭālib Fī Sharḥ Rawd al-Ṭālib. t.t.p.:Dār al-Kutub al-Islāmī, t.th.

Al-Buhūtī, Manṣūr bin Yūnus bin Idrīs. Sharḥ Muntahā al-Irādāt. Beirūt: ‘Ālamu al-Kutub, 1993.

Al-Bujairimī, Sulaymān bin Muḥammad bin Umar. Ḥāshiyah al-Bujairimī ‘Alā al-Khaṭīb. t.t.p: Dār al-Fikr, 1995.

Al-Bukhārī, Muḥammad bin Ismāīl. Ṣaḥīḥ al-Bukhārī. Damsyiq: Dār Ibn Kathīr, 1993.

Al-Dusūqī, Muḥammad bin Aḥmad bin ‘Arfah. Ḥāshiyah al-Dusūqī ‘Alā al-Sharḥ al-Kabīr. t.t.p.: Dār al-Fikr, t.th.

Al-Kaff, Hasan bin Ahmad. al-Taqrīrāt al-Sadīdah Fī Masāil al-Mufīdah. Tarim: Dār Mirāth al-Nabawī, 2022.

Al-Kasānī, ‘Alā’ al-Dīn, Abū Bakr bin Mas’ūd al-Ḥanafī. Badāi’ al-Ṣanāi’ Fī Tartīb al-Sharāi’. Mesir: Maṭba’ah Sharikah al-Maṭbū’āt al-‘Ilmiyyah, 1910.

Al-Mubārakfūri, Muhammad Abd al-Rahmān. Tuḥfah al-Aḥwazi bi Syarḥ Jāmi’ al-Tirmizī. Beirut: Dār al-Kutub ‘Ilmiyyah, t.th.

Al-Nasa’i, Abū ‘Abdurraḥman Aḥmad bin Shu’aib. Al-Sunan al-Kubrā. Beirūt: Muassasah al-Risālah, 2001.

Al-Nasafī, Abū al-Barakāt Abdullah bin Aḥmad bin Maḥmūd. Madārik al-Tanzīl Wa Ḥaqāiq al-Takwīl. Beirūt: Dār al-Kalim al-Ṭayyib, 1998.

Al-Nawawī, Abū Zakariyyā Muhyī al-Din bin Sharaf. al-Majmū’ Sharh al-Muhadhdhab. Kaherah: Idārah al-Ṭibā’ah al-Munīriyyah, t.th.

Al-Nawawī, Abū Zakariyyā Muhyī al-Din bin Sharaf. Sharḥ al-Nawawī ‘ala Muslim. Beirut: Dār Iḥyā’ Turath ‘Arabiy, 1972.

Al-Qurtubi, Abū Abdullah Bin al-Anṣārī. Al-Jāmi’ li Ahkām al-Qurān. Kaherah: Dār al-Kutub al-Misriyyah, 1964.

Al-Ramlī, Shamsuddīn Muḥammad bin Aḥmad. Nihāyah al-Muḥtāj Sharḥ al-Minhāj. Beirūt: Dār al-Fikr, 1984.

Al-Sharbīnī, Shamsuddīn Muhammad Bin Ahmad al-Khaṭib. Mughnī Al-Muhtāj Ila Al-Maʿrifati Maʿānī Al-Alfāz Al-Minhāj. t.t.p.: Dār al-Kutub al-‘Ilmiyyah, t.th.

Al-Ṭibī, Sharafuddīn al-Ḥusayn bin ‘Abdullah. Al-Kāshif ‘An Ḥaqāiq al-Sunan Sharḥ al-Mishkāt li al-Ṭībī. Riyāḍ: Maktabah Nizār Muṣṭafā al-Bāzz, 1997.

Al-Zuḥaylī, Wahbah bin Muṣṭafā. Al-Fiqh al-Islāmī wa Adillatuhu. Dimashq: Dār al-Fikr, t.th.

Ibn ‘Abidīn, Muḥammad Amīn. Ḥāshiyah Radd al-Muḥtār ‘Alā al-Durr al-Mukhtār. Mesir: Sharikah Maktabah Wa Maṭba’ah Muṣṭafā al-Babī al-Ḥalabī Wa Aulāduhu, 1966.

Ibn Majah, Abū Abdullah Muḥammad bin Yazīd al-Qazwinī. Sunan Ibn Mājah. t.t,p.: Dār al-Risālah al-‘Ālamiyyah, t.th.

Muslim bin al-Ḥajjāj. Ṣaḥīḥ Muslim. Kaherah: Maṭba’ah ‘Īsā al-Bābī al-Ḥalabī Wa Shirkāh, 1955.

Downloads

Published

30-06-2025

How to Cite

PANDANGAN ULAMA TERHADAP PERKARA LAGHA KETIKA KHUTBAH JUMAAT: ANALISIS ISU-ISU SEMASA: Islamic Scholarly Perspectives on Idle Acts During the Friday Sermon: An Analytical Study of Contemporary Issues. (2025). Journal of Fatwa and Falak Selangor, 2(1), 1-13. https://juffas.muftiselangor.gov.my/index.php/jurnal/article/view/49